İçindekiler
Hareketli Protezler Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Gülüşümüz, kendimizi ifade etme biçimimizdir ve özgüvenimizin önemli bir parçasıdır. Ancak çeşitli nedenlerle yaşanan diş kayıpları, hem estetik hem de fonksiyonel açıdan yaşam kalitemizi olumsuz etkileyebilir. Çiğneme zorlukları, konuşma bozuklukları ve yüz estetiğindeki değişimler, diş eksikliğinin getirdiği başlıca sorunlardır. Neyse ki modern diş hekimliği, bu sorunlara etkili çözümler sunmaktadır. Bu çözümlerden en yaygın ve köklü olanlarından biri de hareketli protez uygulamalarıdır.
2000 yılından bu yana Türkiye, İsviçre ve Almanya’da diş hekimlerine ve onların değerli hastalarına yüksek kaliteli diş ürünleri sunan Weonelab Diş Protez Laboratuvarı, eksik dişlerin yerine konması konusunda uzmanlaşmış, lider bir kuruluştur. Ankara Çankaya’da bulunan modern tesislerimizde, deneyimli teknisyenlerimiz ve ileri teknoloji ürünü ekipmanlarımızla, her hastanın ihtiyacına özel, estetik ve fonksiyonel protez çözümleri üretiyoruz. Bu yazımızda, Weonelab’ın uzmanlık alanlarından biri olan hareketli protez çeşitlerini, avantajlarını ve Weonelab’ın bu alandaki farkını detaylı bir şekilde ele alacağız.
Hareketli Protez Nedir ve Neden Önemlidir?
Kaybedilen dişlerin ve çevre dokuların yerine konması amacıyla hazırlanan, hasta tarafından kolayca takılıp çıkarılabilen apareylere hareketli protez adı verilir. Bu protezler, sadece estetik bir görünüm sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kaybedilen çiğneme fonksiyonunu geri kazandırır, konuşmayı düzeltir ve çene kemiği ile yüz kaslarının sağlığının korunmasına yardımcı olur. Diş eksikliği durumunda diğer dişler boşluğa doğru kayabilir, çene ekleminde sorunlar oluşabilir ve yüz şeklinde çökmeler meydana gelebilir. Protezler, bu tür olumsuzlukların önüne geçmede kritik bir rol oynar.
Hareketli Protez Çeşitleri Nelerdir?
Diş kayıpları yaşandığında, kaybedilen estetik ve fonksiyonların geri kazanılması için modern diş hekimliği çeşitli çözümler sunar. Bu çözümler arasında, hastanın kendisinin takıp çıkarabildiği hareketli protezler, uzun yıllardır güvenle uygulanan ve sürekli geliştirilen önemli bir tedavi seçeneğidir. Ancak “hareketli protez” tek bir tip değildir; hastanın ağız yapısı, eksik dişlerin sayısı ve konumu, çene kemiğinin durumu, hastanın estetik ve fonksiyonel beklentileri gibi birçok faktör, hangi tip protezin en uygun olduğunu belirler. Ankara Çankaya merkezli Weonelab Diş Protez Laboratuvarı olarak, 20 yılı aşkın tecrübemiz ve ileri teknolojiye sahip altyapımızla, her bireyin özgün ihtiyaçlarına cevap veren, en güncel materyaller ve en hassas tekniklerle üretilmiş geniş bir protez yelpazesi sunmaktayız. Gelin, Weonelab’ın uzmanlığıyla sunulan bu protez çeşitlerini daha yakından inceleyelim:
1. Tam Protezler (Total Protezler / Damak Protezler): Doğal Dişlerin Tamamının Yerini Alan Kapsamlı Çözüm
- Kullanım Alanı: Ağızda hiç doğal diş kalmadığı durumlarda, yani tam dişsizlik vakalarında tercih edilir. Hem alt hem de üst çene için ayrı ayrı tasarlanır ve üretilir.
- Yapısı ve Tutunma Mekanizması: Genellikle polimetilmetakrilat (PMMA) adı verilen, biyouyumlu ve doku rengine uyumlu akrilik bir kaide (damak kısmı) ve bu kaide üzerine estetik ve fonksiyonel prensiplere göre dizilmiş yapay dişlerden oluşur. Üst çene tam protezi, damağın geniş bir alanını kaplayarak oluşan vakum etkisi ve ağız içi sıvılarının yüzey gerilimi sayesinde yerinde durur. Alt çene tam protezinin tutunması ise daha zordur çünkü daha küçük bir alanı kaplar ve dilin hareketlerinden etkilenir; burada protezin çevreleyen yanak ve dil kaslarıyla uyumu ve çene kemiğinin formu büyük önem taşır. Gerekli durumlarda, özellikle başlangıçta veya tutuculuğun azaldığı vakalarda, protez yapıştırıcıları (adezivler) kullanılarak konfor ve stabilite artırılabilir.
- Weonelab Farkı: Weonelab, tam protez üretiminde sıradanlıktan uzaklaşır. Yüksek kaliteli, çapraz bağlı akrilik materyaller kullanarak protezin darbelere ve aşınmaya karşı direncini artırırız. Estetik diş setleri seçiminde, hastanın yüz şekli, ten rengi ve yaşı gibi faktörleri göz önünde bulundurarak en doğal görünümü hedefleriz. CAD/CAM teknolojisi, Weonelab’ın tam protez üretimindeki kilit unsurlarından biridir. Dijital tarama verileri veya hassas ölçüler kullanılarak bilgisayar ortamında tasarlanan protez kaideleri, geleneksel yöntemlere göre dokulara çok daha hassas bir uyum sağlar. Bu, protezin stabilitesini artırır, vuruk riskini azaltır ve hastanın adaptasyon sürecini kolaylaştırır. Ayrıca, dijital tasarım sayesinde diş dizimi daha öngörülebilir ve fonksiyonel olarak optimize edilebilir.
2. Bölümlü Protezler (Parsiyel Protezler): Kısmi Diş Eksiklikleri İçin Fonksiyonel ve Estetik Seçenekler
Kullanım Alanı: Ağızda bir veya daha fazla doğal dişin hala bulunduğu, ancak arada dişsiz boşlukların olduğu durumlarda kullanılır. Bu protezler, eksik dişlerin yerini doldurmanın yanı sıra, mevcut dişlerin boşluklara doğru kaymasını veya devrilmesini engelleyerek diş arkının bütünlüğünü korur.
Yapısı ve Tutunma Mekanizması: Genellikle metal veya akrilik bir iskelet üzerine yerleştirilmiş yapay dişlerden ve protezin yerinde durmasını sağlayan tutucu elemanlardan oluşur. Tutuculuk, mevcut doğal dişlere bağlanan kroşeler (kancalar) veya daha estetik olan hassas tutucular (ankerler) ile sağlanır. Bölümlü protezler kendi içinde farklı materyal ve tasarımlara ayrılır:
a) Klasik Metal İskeletli Bölümlü Protezler:
- Yapı: Genellikle Kobalt-Krom (Co-Cr) veya bazen Titanyum alaşımından döküm yöntemiyle hazırlanan ince ama oldukça sağlam bir metal iskelet üzerine akrilik kaide ve yapay dişler eklenir.
- Avantajları: Metal iskelet, proteze yüksek dayanıklılık ve rijidite (sertlik) kazandırır. Bu rijidite, çiğneme kuvvetlerinin destek dişlere ve dokulara dengeli bir şekilde iletilmesini sağlar. İnce yapısı sayesinde daha az yer kaplar ve hasta tarafından daha kolay kabul edilebilir.
- Dezavantajları: En belirgin dezavantajı, özellikle ön bölgedeki dişlere takıldığında metal kroşelerin (kancaların) görünmesidir. Bu durum estetik kaygılara yol açabilir.
- Weonelab Farkı: Weonelab, metal iskeletli protezlerde hassas döküm teknikleri veya seçici lazer eritme (SLM) gibi modern CAD/CAM yöntemlerini kullanarak iskeletin dişlere ve dokulara tam ve pasif bir şekilde oturmasını sağlar. Bu, destek dişlere gereksiz kuvvet gelmesini önler ve protezin ömrünü uzatır.
b) Hassas Tutuculu Protezler (Ankerli / Kancasız Protezler):
- Yapı: Bu protezlerde, görünür metal kancalar yerine, mevcut dişlere (genellikle üzerlerine yapılan kuronlara) yerleştirilen özel yuvalara oturan gizli bağlantı elemanları (attachment’lar) kullanılır.
- Avantajları: Kroşeler görünmediği için üstün estetik sunarlar. Bağlantı şekli sayesinde genellikle daha stabil bir tutuculuk sağlarlar ve çiğneme kuvvetlerini destek dişlere daha kontrollü iletebilirler.
- Dezavantajları: Destek dişlerin özel olarak hazırlanmasını (genellikle kuron kaplanmasını) gerektirirler. Bu nedenle hem daha maliyetli hem de daha fazla dişsel işlem gerektiren bir seçenektir. Teknik hassasiyeti yüksektir.
- Weonelab Farkı: Hassas tutuculu protezlerin başarısı, diş hekimi ile laboratuvar arasındaki kusursuz iş birliğine bağlıdır. Weonelab, bu tip protezlerin planlanması ve üretiminde, farklı hassas tutucu sistemleri konusundaki derin bilgisi ve tecrübesiyle diş hekimlerine yakın destek sunar. Milimetrik hassasiyetle çalışan teknisyenlerimiz, protezin mükemmel uyumunu ve fonksiyonunu garanti eder.
c) Valplast Protezler (Deflex / Esnek Protezler):
- Yapı: Metal içermeyen, termoplastik naylon benzeri esnek bir reçine materyalinden özel enjeksiyon teknikleriyle üretilir. Protezin kaidesi ve kroşeleri aynı pembe renkli, yarı saydam materyaldendir.
- Avantajları: En büyük avantajı estetiğidir. Metal kroşeler yerine diş eti rengindeki esnek kroşeler kullanıldığı için protez ağızda neredeyse fark edilmez. Metal içermemesi, metal alerjisi olan hastalar için ideal bir çözüm olmasını sağlar. Esnek yapısı sayesinde genellikle daha konforlu hissedilir ve hafifliğiyle de öne çıkar. Kırılmaya karşı geleneksel akriliğe göre daha dirençlidir.
- Dezavantajları: Esnek yapısı, metal iskeletli protezler kadar rijit olmamasına neden olur, bu da çok uzun dişsiz boşluklarda çiğneme kuvvetlerinin dağılımı açısından ideal olmayabilir. Zamanla renk stabilitesi akrilik kadar iyi olmayabilir ve cilalanması, tamiri veya astarlanması (reline) geleneksel protezlere göre daha zordur.
- Weonelab Farkı: Weonelab, Valplast protezlerin üretiminde orijinal Valplast materyali ve sertifikalı enjeksiyon sistemlerini kullanır. Bu, materyalin optimum özelliklerini koruyarak hem estetik hem de fonksiyonel açıdan en iyi sonuçların alınmasını sağlar. Teknisyenlerimiz, esnek materyalin özelliklerini dikkate alarak hassas bir üretim süreci yürütür.
3. İmplant Üstü Hareketli Protezler (Overdenture): İmplant Teknolojisi ile Artırılmış Stabilite
- Kullanım Alanı: Özellikle alt çenede tam dişsizlik durumunda, geleneksel tam protezlerin tutuculuğunun yetersiz kaldığı hastalarda veya daha fazla konfor ve stabilite arayan hastalarda mükemmel bir çözümdür. Üst çenede de uygulanabilir.
- Yapısı ve Tutunma Mekanizması: Çene kemiğine cerrahi olarak yerleştirilen iki veya daha fazla diş implantı üzerine özel tutucu başlıklar (attachment’lar – örn. top başlı, locator, bar tipi) takılır. Hareketli protezin iç kısmında ise bu başlıklara karşılık gelen ve protezin yerine sıkıca “çıt” sesiyle oturmasını sağlayan yuvalar bulunur.
- Avantajları: Geleneksel tam protezlere kıyasla olağanüstü bir stabilite ve tutuculuk sunar. Protezin konuşurken veya yemek yerken oynaması neredeyse tamamen ortadan kalkar. Bu, hastanın çiğneme etkinliğini ve özgüvenini önemli ölçüde artırır. İmplantlar, çevrelerindeki kemiği uyararak kemik erimesini yavaşlatmaya yardımcı olur. Protez hala hasta tarafından takılıp çıkarılabildiği için temizliği kolaydır.
- Dezavantajları: Cerrahi bir işlem gerektirir ve geleneksel protezlere göre daha yüksek maliyetlidir. İmplantların yerleşimi ve protezin tasarımı dikkatli bir planlama gerektirir.
- Weonelab Farkı: Weonelab, implant üstü protezlerin yapımında diş hekimi ve cerrah ile yakın koordinasyon içinde çalışır. Farklı implant sistemleri ve attachment tiplerine uygun, hassas ve güvenilir protezler üretme konusunda engin bir deneyime sahibiz. Protezin implantlarla mükemmel uyumunu sağlayarak hem fonksiyonelliği hem de uzun ömürlülüğü garanti altına alırız. CAD/CAM teknolojisi, bu hassas uyumun sağlanmasında yine kritik bir rol oynar.
Hareketli Protez Bakımı ve Kullanımı
Protezlerin uzun ömürlü olması ve ağız sağlığının korunması için düzenli bakım şarttır:
- Protezler her yemekten sonra çıkarılıp fırça ve özel protez macunu veya sıvı sabun ile temizlenmelidir. Normal diş macunları aşındırıcı olabilir.
- Geceleri protezler çıkarılmalı ve özel solüsyonlar içinde veya temiz bir su kabında bekletilmelidir. Bu, hem protezin nemli kalmasını sağlar hem de ağız dokularının dinlenmesine olanak tanır.
- Protezler takıp çıkarılırken dikkatli olunmalı, düşürülmemelidir.
- Ağız hijyenine dikkat edilmeli, diş etleri ve dil yumuşak bir fırça ile fırçalanmalıdır.
- Protezlerde herhangi bir uyumsuzluk, kırık veya rahatsızlık hissedildiğinde mutlaka diş hekimine başvurulmalıdır. Kendi kendine tamir girişimleri proteze ve ağız sağlığına zarar verebilir.
- Düzenli diş hekimi kontrolleri aksatılmamalıdır. Bu kontrollerde hem protezin uyumu kontrol edilir hem de ağız dokularının sağlığı değerlendirilir.
